Ο λόγος είναι απλός, διότι είναι πολύ ευκολότερο να αντιμετωπίσεις κάποιο πρόβλημα αν αυτό βρίσκεται σε αρχικό στάδιο παρά όταν θα έχει προχωρήσει κι, ενδεχομένως, δημιουργήσει μη αναστρέψιμα προβλήματα στον οργανισμό.
Τα προβλήματα αυτά μπορεί να είναι λοιμώδους αιτιολογίας ή μη. Ιδίως ο σκύλος κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες εκτίθεται σε πολλούς κινδύνους λόγω του ότι τα παράσιτα που μεταφέρουν σε αυτόν λοιμώδη νοσήματα (π.χ οι σκνίπες τη λεϊσμανίωση-''καλααζάρ'', τα τσιμπούρια την ερλιχίωση και τη νόσο του Lyme, τα κουνούπια τη διροφιλαρίωση-''σκουλήκι της καρδιάς''), λόγω της αυξημένης θερμοκρασίας του περιβάλλοντος απαντώνται σε αφθονία σε όλη την Ελλάδα..
Προτείνεται λοιπόν μετά το καλοκαίρι, όταν πέσει αρκετά η θερμοκρασία (περί τα τέλη Οκτώβρη-αρχές Νοέμβρη δηλαδή στη χώρα μας), να γίνεται ένας προληπτικός αιματολογικός έλεγχος. Με μία ανώδυνη διαδικασία και ένα δείγμα αίματος ο γιατρός σας θα ελέγξει αν ο σκύλος σας έχει προσβληθεί από κάποια ασθένεια για να συστήσει την κατάλληλη αγωγή ή αν υπάρχει κάποιο ύποπτο εύρημα το οποίο θα πρέπει να διερευνηθεί με περαιτέρω εξετάσεις (π.χ. αναιμία, ένα εύρημα κοινό σε πολλές παθήσεις).
Και η γάτα διατρέχει αντίστοιχους κινδύνους, ιδίως όταν έχει ελεύθερη πρόσβαση σε εξωτερικούς χώρους κι έρχεται σε επαφή με άλλες γάτες.
Αν και τα νοσήματα που μεταδίδονται από εξωπαράσιτα δεν είναι τόσο συχνά όσο στο σκύλο (π.χ. λεϊσμανίωση, διροφιλαρίωση), με εξαίρεση την αιμομπαρτονέλλωση (ασθένεια παρόμοια με την ερλιχίωση του σκύλου που οφείλεται σε πρωτόζωο και μεταδίδεται από τους ψύλλους), ωστόσο υπάρχουν άλλες ασθένειες όπως η λοιμώδης λευχαιμία και η ανοσοποιητική ανεπάρκεια (FIV της γάτας) καθώς και η λοιμώδης περιτονίτιδα για τις οποίες καλό είναι να ελέγχεται μια γάτα.
Για τη λευχαιμία και τη λοιμώδη περιτονίτιδα υπάρχουν εμβόλια που μειώνουν τον κίνδυνο μόλυνσης αλλά για το FIV δυστυχώς ακόμη δεν έχει κυκλοφορήσει ένα αποτελεσματικό εμβόλιο. Επίσης υπάρχει το τοξόπλασμα, ένα παράσιτο το οποίο η γάτα μπορεί να φέρει απλά χωρίς να νοσεί (φορέας), και το οποίο αποβάλλει με τα κόπρανά της για περίπου 10 ημέρες μετά τη μόλυνσή της, μπορεί όμως και η ίδια να νοσήσει εκδηλώνοντας γενικά συμπτώματα (ανορεξία, κακοδιαθεσία) αλλά και πιο ειδικά όπως διάρροια, ίκτερο, νευρικά συμπτώματα κ.ά.
Καλό είναι λοιπόν αν η γάτα σας κυκλοφορεί έξω από το σπίτι και ιδίως αν δεν είναι στειρωμένη (καθώς σημαντικό ρόλο στη μετάδοση των ιών του FIV και της λοιμ. λευχαιμίας παίζει η διαδικασία του ζευγαρώματος καθώς και οι τραυματισμοί μεταξύ των αρσενικών κυρίως κατά τη διεκδίκηση του θηλυκού) να την εμβολιάζετε κάθε χρόνο για τις ασθένειες για τις οποίες υπάρχει εμβόλιο και να τις ελέγχετε τακτικά για τα υπόλοιπα νοσήματα.
Εκτός από τα λοιμώδη νοσήματα υπάρχουν και άλλα προβλήματα για τα οποία μπορεί να γίνει προληπτικός έλεγχος και αφορούν κυρίως ζώα μεγαλύτερης ηλικίας ή νεαρότερα τα οποία για κάποιο λόγο ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου (π.χ. ένας σκύλος που πάσχει από λεϊσμανίωση έχει περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσει κάποιο νεφρικό ή ηπατικό πρόβλημα από έναν υγιή συνομήλικό του). Αυτά έχουν να κάνουν με βλάβες των ζωτικών οργάνων όπως το ήπαρ, οι νεφροί, το μυοκάρδιο,το πάγκρεας (σακχαρώδης διαβήτης ή εξωκρινής παγκρεατική ανεπάρκεια). Ένα ζώο με κάποιο από τα παραπάνω προβλήματα δεν είναι απαραίτητα καταδικασμένο. Μπορεί να ζήσει αρκετούς μήνες ή και χρόνια με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και ειδική διατροφή. Η έγκαιρη διάγνωση βοηθάει σημαντικά στον καλύτερο έλεγχο κάθε προβλήματος ή και στη θεραπεία του, όποτε αυτό είναι δυνατό. Γι' αυτό, σε υπερήλικα ζώα και σε ζώα που έχουν κάποιο χρόνιο νόσημα καλό είναι ο ετήσιος έλεγχος να περιλαμβάνει και τις αντίστοιχες βιοχημικές παραμέτρους για τον έλεγχο των ζωτικών οργάνων που προαναφέρθηκαν.